Lastik kullanımında çıkan bazı problemler ve sebepleri:
– Viraj alırken ve dururken lastiklerin ötmesi: Düşük hava basıncı
– Direksiyon hakimiyetinin azalması: Düşük hava basıncı, aşınmış lastik
– Lastiğin omuzlarının fazla aşınması: Düşük hava basıncı, bozuk rot ayarı, standard dışı (geniş) jant kullanımı
– Lastiğin tabanının ortasında aşırı aşınma, vuruntu, yalpalama: Yüksek hava basıncı, balansızlık, jantta/mekanik aksamda ayarsızlık, standard dışı (dar) jant kullanımı
– Düzensiz aşınma: Bozuk rot ayarı
Tüm lastikler T&RA ve ETRTO gibi uluslararası örgütler tarafından belirlenen ; jant çapı, dış çap, kesit genişliği gibi parametreler için belirlenen standartlara uymak zorundadır.
1 – (175) Nominal Kesit Genişliği (mm):İlgili janta uygun takılmış ve hava ile şişirilmiş bir lastiğin dıştan dışa yanaklar arasında kalan en geniş mesafenin (kabartma yazılar hariç) mm cinsinden nominal gösterimidir. Ölçülerek bulunan kesit genişliği değeri ile lastiğin üzerinde yazılı olan nominal kesit arasından farklı olabilir.
2 – (70) Kesit Oranı:Kesit yüksekliğinin kesit genişliğine yüzde olarak oranıdır. Kesit oranı azaldıkça, lastik kesit (yanak) yüksekliği azalır. (60, 70 serisi gibi…)
3 – (R) Radyal Lastik
4 – (13) Jant Çapı (İnç)
5 – (82) Yük Endeksi:Belirtilen hız limitinde lastiğin taşıyacağı maksimum yüktür.
6 – (T) Hız SembolüAraç lastiğinin taşıyabileceği maksimum yükle yapabileceği en yüksek hız limitini belirtir.
Adı Üstünde: Kar Lastiği Değil, Kış Lastiği
Sürücüler artık biliyor ki kış lastiklerine sadece kar yağdığında değil, hava sıcaklığı 7°C’nin altına düştüğü andan itibaren ihtiyaç duymaktayız. Ne de olsa aracımızın gaza bastığımızda hareket edip hızlanabilmesinden daha önemlisi frene bastığımızda durabilmesi.
Hava sıcaklığı, 7°C’nin altına düştüğünde, standart lastikte kullanılan karışımlar sertleşerek tutunma özelliklerinin bir kısmını kaybederler. Bununla birlikte kış lastikleri özel hamuru sayesinde 0°C’nin altındaki hava sıcaklıklarında bile yumuşaklığını ve dayanıklılığını koruyan bir yapıya sahiptir.
Bu şartlar altında kış lastiklerine olan ihtiyaç yoğun kar yağışının olduğu birkaç haftalık dönemi aşıp, kış döneminin geneline yayılmaktadır. Mesela, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı istatistiklere göre Ankara ilimizin yıl genelindeki ortalama sıcaklık verileri Kasım ayından başlayarak Nisan ayına kadar 7°C’nin altında kalmaktadır.
Kış Lastikleri – Yaz Lastikleri
Sürücüler artık biliyor ki yaz lastikleri yeni olsa veya lastiklerinin diş derinlikleri yüksek olsa bile bunlar kış şatlarında yeterli emniyet şartlarını sağlayamamaktadır. Sonuçta kış lastikleri tamamen bu hava şartlarına özel olarak geliştirilerek sürücülerin beğenisine sunulmaktadır.
Bu değişiklikleri kabaca bir tabloda özetlememiz gerekirse;
Tasarruf Edelim Derken…
Sürücülerimiz artık biliyor ki kış lastikleri birer masraf değildirler. Zaten öyle çok çok pahalı lastikler de değildirler, sadece yaz lastiklerine göre ufak bir fiyat farklılığı söz konusudur. Bu da kış şartlarına uygun özel sırt karışımı, lastiğin sırt bölgesinin kalınlığı ve güvenli sürüş için lastiğin yapısında kullanılan ilave malzemelerden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak fiyat farkından çok daha fazla önem arzetmektedir. Sonuçta tasarruf edelim derken daha büyük kayıplarla karşılaşmayı kimse arzu etmeyecektir.
Ayrıca yukarıda da belirtildiği gibi kış lastiklerinin kullanım gerekliliğinin ortalama 5 ay gibi geniş bir dönemi kapsadığı düşünülürse kış lastiklerinin birer masraf unsurundan çok bir gereklilik olduğu daha net anlaşılacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus şudur ki, kış lastikleri yapısında bulunan ve lastiğin soğuğa karşı yumuşaklığını korumasını sağlayan silika hammaddesinden ötürü kuru zeminde daha çabuk aşınabilmektedir. Bu yüzden havaların ısınması ile birlikte kış lastikleri yaz lastikleri ile tekrardan değiştirilmelidir. Bu sayede lastiklerimiz daha uzun süre ömrünü muhafaza edebilecektir.
Kış Lastikleri Hakkında Sıkça Sorulanlar
– Kış lastikleri sadece kar yağdığında mı kullanılmalıdır?
Hava sıcaklığı, 7°C’nin altına düştüğünde, standart lastikte kullanılan karışımlar sertleşerek tutunma özelliklerinin bir kısmını kaybederler. Bu yüzden kış lastiklerini sadece kar yağdığında değil, hava sıcaklığı 7°C’nin altına düştüğü andan itibarenkullanmamız gerekmektedir.
– Kış lastiklerinin standart lastiklere göre ne gibi avantajları vardır?
Kış lastikleri,
Özel karışımı sayesinde kış şartlarında yumuşaklığını ve tutunma özelliğini korur.
Özel deseni sayesinde karlı zeminde ilave çekiş sağlar.
İçeriğindeki yüksek silika oranı sayesinde ıslak zeminde yol tutuşu fazladır.
– Sadece 2 kış lastiği kullanımı yeterli midir?
Yaz ve kış lastiklerinin tutunma performansı birbirinden farklı olduğundan aynı anda kullanılmaları sürüş kontrolü açısından önerilmemektedir.
– 4×4 araçların kış lastiği kullanmasına gerek var mıdır?
4×4’ler karlı yüzey üzerinde ilerlerken iyidirler, ama durmada ve buzlu yüzeyde dönüşlerde tek çeker araçlara göre bir üstünlükleri olmadığından bu araçlara da kış lastiği takılması tavsiye edilmektedir.
– Kış lastiği yerine zincir kullanılamaz mı?
Zincir kullanımı araç lastik ve mekanik aksamına zarar verdiğinden sadece zorunlu durumlarda ve mümkün olan en kısa süre için kullanılmalıdır. Aşırı buzlanma durumu (cam buz), çok dik, eğilimli ve virajlı dağ yolları ve benzeri durumlarda kullanımı önerilmektedir.
– Bir lastiğin kış lastiği olup olmadığı nasıl anlaşılır? Diğer lastiklerden farkı nedir?
RMA’ya (Rubber Manufacturers Association – Lastik Üreticileri Derneği) göre kış lastiği standartlarını sağlayan lastikler sol taraftaki sembolü kullanabilirler.
Bununla birlikte kış lastiğini deseninden de kolaylıkla ayırt edebiliriz. Yola tutunmasının ve çekiş yeteneğinin daha iyi olması için, kış lastiklerinin sırt desen tasarımı ince lameli ve geniş bloklu olarak tasarlanmıştır.
– Kış zamanı tutunmayı arttırmak adına lastik hava basıncını birkaç psi düşürmek faydalı olur mu?
Hava her 3-4 derece soğuduğunda lastik iç basıncı 1 psi düşmektedir. Bunun üstüne kışın lastiğin basıncını daha da azaltmak hem lastiğin ömrünü kısaltacak hem de ciddi güvenlik tehlikesi doğuracaktır. Yapılması gereken, araç üreticisinin önerdiği optimum hava basıncını tüm yıl boyunca korumaktır.
– Kış lastiklerimi mevcut jantlarımla beraber kullanabilir miyim?
Sac jant veya çelik jant diye tanımlanan aleminyum alaşımlı jantları kullanmakta bir sorun yoktur. Ancak eğer yollar buzlanmaya karşı tuzlanmışsa alüminyum jantların üzerinde birikebilecek tuz tabakası jantlara hasar verebilir. Bu yüzden kışın jantlar daha sık temizlenmelidir.
– Kış lastikleri daha çok yakıt harcanmasına sebep olmaz mı?
Kış lastikleri dizaynları genelş zemine daha iyi tutunduklarından daha çok yakıt harcamaya neden olurlar ancak bu fark sürücü tarafından algılanabilecek boyutlarda değildir. Bununla birlikte, önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak farktan çok daha fazla önem arzetmektedir.
-Kış lastikleri pahalı değil midir?
Kış lastiklerinin standart lastiklere göre ufak bir fiyat farklılığı söz konusudur, bu da kış şartlarına uygun güvenli sürüş için geliştirilen lastiğin özel yapısından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak fiyat farkından çok daha fazla önem arzetmektedir.
– Tüm kış lastikleri bir midir?
Kış lastiği tercihimiz aracımızı kullandığımız bölgenin iklimsel özellikleri ve yol şartlarına göre değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte kış lastiklerini birbirleri arasında asıl farklı kılan, yapısal özellikleri altında yatan teknolojik birikimdir.
-Kış lastiklerinin raf ve kullanım ömrü ne kadardır?
Öncelikle söylemek gerekir ki, kullanım ve depolama koşullarnın çok değişken olması nedeni ile sadece lastik üretim tarihine bakarak lastiğin ömrü hakkında kesin bir bilgi verilmesi doğru değildir.
Bilinmesi gereken, minimum diş derinliği standart lastikler için 1,6 mm olmasına karşın kış mevsiminde kış lastikleri için diş derinliğinin en az 4 mm olması önerilmektedir.
Bununla birlikte, JATMA’nın (Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği) açıklamasına göre binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılması veya kullanılmaması (yedek-stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa ya da diş derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir.
– Yaz aylarında da kış lastiklerini kullanabilir miyiz?
Kış lastikleri havaların ısınmasıyla birlikte yaz lastikleri ile değiştirilmelidir ve yazın kullanılmamalıdır. Aksi takdirde; hızlı aşınma, artan yakıt tüketimi ve ses seviyesinde artış gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
– Değiştirilen lastikler nerede, nasıl saklanmalıdır?
Lastikler jantları ile birlikte saklanacak ise üst üste yatık şekilde depolanebilirler. Eğer jantsız depolanacaklarsa dik bir şekilde ve yan yana konumlandırılmalıdırlar. Burda amaç lastiğin deformasyonunu engellemektir.
Ayrıca depolanacak lastikler mümkünse ışık almayan, kuru ve ılık bir ortamda, yere temas etmeden saklanılmalıdır.
Bununla birlikte artık birçok lastik bayisi müşterilerine lastiklerini saklama hizmeti de sunmaktadır. Yaz döneminde kış lastikleri gerekli tüm şartlar sağlanarak depolanmakta, kış lastiklerine geçiş zamanı geldiğinde de sökme takma işlemi gerçekleştikten sonra aynı şartlarda bu sefer kış lastikleri muhafaza edilmektedir.